KUIJL, Margaretha Elisabeth Adriana Jeannette van der, vooral bekend als Daisy Stork-van der Kuyl (geb. Batavia, Nederlands-Indië 1-9-1912 – gest. Groningen 8-8-2000), burgemeestersvrouw, sociaal-geografe en cultureel antropologe. Dochter van Adriaan Jacobus Cornelis van der Kuijl (1888-1933), KNIL-officier, en Jeanette Elisabeth Henriëtte Verschoor (1891-1986). Daisy van der Kuijl trouwde op 3-3-1937 in Amsterdam met Wilhelm Arent (Bob) Stork (1893-1962), burgemeester. Uit dit huwelijk werd 1 zoon geboren.

Margaretha (roepnaam Daisy) van der Kuijl werd in Weltevreden (Batavia) geboren als oudste van twee kinderen – ze had een twee jaar jongere broer – in het gezin van een KNIL-militair. Het gezin verhuisde veel vanwege de voortdurende overplaatsingen van de vader en verbleef ook regelmatig voor lange tijd in Nederland omdat de vader werd opgeleid tot opperofficier. Zo zat Daisy in twaalf jaar tijd op elf verschillende scholen. In 1929 keerde het gezin definitief naar Nederland terug omdat er voor vader Van der Kuijl in Indië geen promotiekansen waren. De familie ging wonen in Bussum en Daisy haalde in juli 1931 haar hbs-diploma op het Goois Lyceum. Kort daarna verhuisde ze met haar ouders en broer naar Amsterdam, waar haar vader een leidinggevende baan kreeg bij het Grondbedrijf van Publieke Werken in Amsterdam en Daisy sociale geografie ging studeren aan de Gemeente Universiteit (de latere UvA). Ze woonden in de Beethovenstraat (nr. 34). In haar studietijd hield ze zich onder meer bezig met de culturele gewoonte van het voetenbinden bij Chinese vrouwen. 

Burgemeestersvrouw in Dwingeloo

Op de bootreis naar Nederland in 1929 had Daisy van der Kuijl de achttien jaar oudere Bob Stork leren kennen, een administrateur op een tabaksplantage. Het was liefde op het eerste gezicht. Omdat haar ouders vanwege het grote leeftijdsverschil tegen de verbintenis gekant waren, hield Daisy de correspondentie met haar clandestiene verloofde in Timbang Langkat (bij Medan) lange tijd geheim, maar toen Bob na een reeks misoogsten zijn baan verloor en in 1932 terugkeerde naar Nederland, was het haar vader die hem hielp bij het in gang zetten van een bestuurlijke carrière. Een jaar later stierf vader Van der Kuijl op 45-jarige leeftijd – de naam van Daisy’s verloofde stond in de rouwadvertentie. Op 27 februari 1937 studeerde Daisy van der Kuijl af en vijf dagen later trouwde ze met Bob Stork, die kort daarvoor was benoemd tot burgemeester van Dwingeloo. Het paar ging wonen in de statige ambtswoning Nijengaerde. In 1940 werd zoon Ronald Frank geboren. 

Als burgemeestersvrouw raakte Daisy Stork-van der Kuijl betrokken bij allerlei commissies en besturen. Zo werd ze onder meer presidente van de plaatselijke Bond van Boerinnen en andere Plattelandsvrouwen. In 1941, een jaar na de geboorte van hun zoon, werd Bob Stork door de bezetter uit zijn ambt gezet en moesten hij en zijn gezin de ambtswoning verlaten – ze vonden een onderkomen aan de Dieverbrug, waar Stork-van der Kuijl tot het einde van de oorlog met haar zoontje zou wonen. Haar man zat vanaf mei 1942 in het gijzelaarskamp St. Michielsgestel. In september 1944 (na Dolle Dinsdag) keerde hij terug in Dwingeloo, maar moest meteen erna weer onderduiken. In mei 1945 werd hij door de Canadezen in zijn ambt hersteld en kon het gezin de ambtswoning weer betrekken.

Onderzoek naar plattelandsvrouwen

Na de oorlog pakte Daisy Stork-van der Kuyl – ze schreef haar achternaam altijd met een y – haar maatschappelijke activiteiten weer op. Ze was betrokken bij de opvang van vrouwen die in Nederlands-Indië in interneringskampen hadden gezeten, spande zich met plaatselijke vrouwenorganisaties in voor algemene voorzieningen zoals gezinszorg, een kleuterschool, een zwembad, en ze nam zitting in de landelijke redactie van De Plattelandsvrouw, het orgaan van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen. Ook begon ze aan een dissertatie over de maatschappelijke positie van boerinnen in Drenthe. Daarvoor deed ze in 1950 een maand lang incognito (ze gaf zich uit voor een overjarige studente) participerend onderzoek op een boerderij in het dorp Gees – ze leerde er melken en hielp bij de slacht en het kalven. In 1952 promoveerde ze aan de UvA op De Drentse boerin en haar plaats in de samenleving. Hierna ging ze het vak sociologie doceren aan de Sociale Academie in Hengelo en begon ze als lerares (aardrijkskunde?) aan het gymnasium in Assen en het lyceum in Meppel. Intussen deed ze de redactie van een nieuw handboek voor de huisvrouw. Het verscheen in 1954 onder de titel Handboek voor huishoudkunde.

In 1958 ging Bob Stork met pensioen en verhuisde het echtpaar naar een flat aan de Hoornsediep (nr. 110) in Groningen. Daisy Stork-van der Kuyl ging er lesgeven aan de Rijks-HBS. In juni 1962 stierf haar echtgenoot onverwacht aan een hartinfarct. Op verzoek van enkele Groningse vrouwenorganisaties en met subsidie van het Fonds ten behoeve van de Landbouw begon Stork-van der Kuyl naast haar onderwijsbaan aan een onderzoek naar de leefomstandigheden van jonge boeren en hun vrouw op het Hogeland in Groningen. Het resulteerde in het boek De boerin van nu en straks (1966). Toen ze in 1972 arbeidsongeschikt werd vanwege problemen met haar gehoor, besloot ze opnieuw te gaan studeren: culturele antropologie aan de UvA. Ze specialiseerde zich in Indonesië en schreef een doctoraalscriptie over het huwelijksrecht: Adinda emancipeert (1978).

Tussen 1975 en 1985 werkte Stork-van der Kuyl als onafhankelijk adviseur voor het project Women in Development van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Hiervoor werkte ze intensief samen met Els Postel-Coster en Joke Schrijvers, grondlegsters van vrouwenstudies bij de cultureel antropologen in Leiden. In het kader van dit project bezocht ze vijftien landen, waaronder haar geboorteland Indonesië, maar ook Sri Lanka, Israël, China, Egypte en Jordanië. Steeds weer verwonderde ze zich over de gelijkenissen die ze wereldwijd onder boeren aantrof: ‘de overeenkomsten tussen een Drentse dorpsgemeenschap en een Javaanse of Soedanese dessa of kampong [zijn] groter dan de verschillen, schreef ze in haar terugblik Tachtig levensjaren in twee werelddelen, die ze in 1997 in eigen beheer uitgaf (p. 104).

Daisy Stork-van der Kuyl stierf op 8 augustus 2000 in haar woonplaats Groningen, 87 jaar oud.

Betekenis

Daisy Stork-van der Kuyl maakte vooral naam met haar onderzoek naar boerinnen, zowel in Drenthe en Groningen als in landen van de derde wereld. ‘Ik voelde me vaak een roepende in het weiland’, zei ze hier zelf over in een interview met het Nieuwsblad van het Noorden (6-11-1998). Ze kan worden gezien als een voorloopster van wat later ‘vrouwenstudies’ ging heten. Te harer nagedachtenis werd in 2001 door Vrouwen van Nu Drenthe de Daisy Storkprijs in het leven geroepen, met als doelstelling het verbeteren van de directe leefomgeving. Deze prijs van vijftienhonderd euro wordt eens in de vijf jaar uitgereikt aan een Drentse afdeling van Vrouwen van Nu (de opvolger van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen).

Publicaties

• De Drentse Boerin. Haar plaats in de samenleving (Assen 1952) [dissertatie UvA].
• Handboek voor huishoudkunde (Utrecht 1954).
• De boerin van nu en straks. Vrouwen in een veranderende plattelandssamenleving (Assen 1966).
• [met Albert Waterbolk en Frits Lutterop], Van plaggenhut tot bungalow (Hoogezand 1989).
• [met Reinder Smit] Dwingelo in oorlogstijd. Herinneringen en verslagen (Beilen 1995).
• Tachtig levensjaren in twee werelddelen (Groningen 1997).

Literatuur

Ans Hobbelink, ‘Daisy Stork-van der Kuyl pionier op het terrein van vrouwenstudies’, in: Fransje Backerra red., Vrouwen van het land. Anderhalve eeuw plattelandsvrouwen in Nederland (Zutphen 1989) 176-178.

‘Eigenaardig genoeg hebben de mannen mij gestimuleerd’, Nieuwsblad van het Noorden, 6-11-1989 [interview].

Illustratie

Portretfoto, ca. 1980, door onbekende fotograaf

auteur: Els Kloek

Integraal overgenomen van de Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. Ik hoop niet dat u dat erg vindt.